Ένας αχρήματος κόσμος

Ρέμπραντ: Ο μετατροπέας χρημάτων (Η παραβολή του ανόητου πλουσίου) 1627

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μία μετάφραση επάνω στο πρωτότυπο του Robert Kurz με τίτλο: EINE WELT OHNE GELD. (2004) Με την δεδομένη καταδίκη της χώρας από τις παραγωγικές δυνάμεις της αλλοτρίωσης σε αέναο υφεσιακό κύκλο και με την συνεχόμενη εξώθηση όλο και μεγαλύτερων κομματιών του πληθυσμού σε οικονομική εξαθλίωση ορισμένες πτυχές αυτού του κειμένου που αφορούν την κατάργηση του χρήματος (και την αντικατάσταση της υλικής του μορφής) τείνουν να εξελιχθούν σε μόνιμη εφιαλτική πραγματικότητα. 

Σύνδεσμος πρωτότυπου: http://www.exit-online.org/link.php?%20tab=autoren&kat=Robert%20Kurz&ktext=Eine%20Welt%20ohne%20Geld


Ένας αχρήματος κόσμος

        Η ουτοπιστική σκέψη πάντα παιχνίδιζε με την ιδέα της κατάργησης του χρήματος. Σε γενικές γραμμές ωστόσο η συλλογιστική αυτή υπολείπεται του αντικειμένου της διότι τα χρήματα είναι μόνο το επιφανειακό φαινόμενο μίας προκαθορισμένης κοινωνικής μορφής. Τα λεφτά, σύμφωνα με τον Μαρξ, είναι  απλώς η εμφάνιση* μιας κοινωνικής πεμπτουσίας, δηλαδή της "αφηρημένης εργασίας"(1) και της αξίας που παράγει (η αξία λαμβάνει υπόσταση, αξιοποιείται μόνο μέσα από την εργασία). Κάθε προσπάθεια να απομακρύνουμε το επιφανειακό φαινόμενο χωρίς να αγγίξουμε τις θεμελιώδεις δομές του θα επιφέρει την πανωλεθρία ενάντια στην απελευθέρωση. Εάν σε μια κοινωνία εμπορευματικά παραγωγική τα λεφτά απεκδυθούν την συντονιστική τους ιδιότητα, πόσο μάλλον όταν τα ίδια τα χρήματα καταργηθούν ως τέτοια, η ρυθμιστική τους χρησιμότητα θα πρέπει να αντικατασταθεί από μία απολυταρχική γραφειοκρατία. Στο πρόσφατο παρελθόν, υπό το καθεστώς του Πολ Ποτ(2), οι πλέον μυσαρές συνέπειες ενός τέτοιου εγχειρήματος βγήκαν αληθινές: τα σοσιαλιστικά και κρατικό-καπιταλιστικά καθεστώτα της εθνικής ανάπτυξης, οπωσδήποτε, επέδειξαν τέτοια χαρακτηριστικά επίσης. Άλλες προσεγγίσεις στην κατάλυση του χρήματος, οι ανταλλακτικές κοινοπραξίες για παράδειγμα, πρέπει να παραιτηθούν από τα προτερήματα μιας ιδιαίτερα ενοποιημένης κοινωνίας. Εξάλλου,  περιορίζονται αμιγώς στην έκδοση χρηματικών υποκατάστατων("achievement slips"**) με σίγουρη αποτυχία στο τέλος όπως εξελίχθηκε η αντίστοιχη περίπτωση στην Αργεντινή.

        Σε γενικές γραμμές, όπως φαίνεται, η ουτοπική ενέργεια είναι σε κάμψη ούτως ή άλλως. Υπό τις βουλές της παγκόσμιας κυριαρχίας του νεοφιλελεύθερου οικονομικού ριζοσπαστισμού, η νομισματική υποκειμενικότητα είναι τόσο αδιαμφισβήτητη όσο ποτέ άλλοτε, ακόμα και στις παραγκουπόλεις. Παραδόξως όμως, ο ίδιος ο καπιταλισμός αρχίζει να θέτει το τέλος του χρήματος ως τη γενική μορφή κοινωνικής διαμεσολάβησης. Εκείνο που υπαινίσσεται, είναι το επιδερμικό τεχνολογικό φαινόμενο, της αντικατάστασης των τραπεζογραμματίων από άυλες ηλεκτρονικές καταχωρήσεις και από τις νομισματικές διαδικτυακές συναλλαγές (ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές-e banking), ακριβώς όπως το χαρτονόμισμα πήρε τη θέση των πολύτιμων μετάλλων κατά το παρελθόν. Είναι προτιμότερο να θέσει κανείς την ματιά του στο δεδομένο του ολοένα και αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων που αδυνατεί να συμμετέχει στην γενικευμένη χρηματική οικονομία επάνω στην αυγή της κρίσης της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης της μικροηλεκτρονικής(3). Σε αυτές τις περιοχές του κόσμου που έχουν ήδη αποδεσμευτεί από την παγκόσμια οικονομία, η κυκλοφορία του χρήματος συρρικνώνεται δραματικά. Στις αγροτικές περιοχές της Βραζιλίας εκείνο που μπορεί να συμβεί ακόμα και σε σας είναι το άξιο λόγου συμβάν πως οι μισοί κάτοικοι ενός χωριού πρέπει να κληθούν για βοήθεια ώστε να μπορέσει ο τοπικός μαγαζάτορας να αποδώσει ρέστα από ένα τραπεζογραμμάτιο που αντιστοιχεί μόλις σε 20€. Οι μισοί από τους Νοτιοαφρικανούς ενήλικες δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό. 2,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός, ζει με κάτω από 2$ την ημέρα.

        Εδώ κι' αρκετό καιρό, αυτή η τάση έχει εισχωρήσει και στον Δυτικό κόσμο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες όλο και πιο πολλοί εργαζόμενοι με πλήρη απασχόληση πέφτουν κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ ταυτοχρόνως, ο οποιοσδήποτε που πληρώνει σε μετρητά αντί να πληρώνει με πιστωτική κάρτα μπορεί να θεωρηθεί ωσάν απατεωνίσκος. Σε αυτή την χώρα όπως όλοι γνωρίζουν, οι τράπεζες χορηγούν με μεγάλο δισταγμό τραπεζικό λογαριασμό στους ανθρώπους της κοινωνικής πρόνοιας. Σε πολλά Δυτικά κράτη ένα νέο μαζικό φαινόμενο εξαπλώνεται: όσοι δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό συνήθως δεν είναι επιλέξιμοι για ιατρική περίθαλψη, ούτε για τηλεφωνική παροχή, πόσο μάλλον για συναλλαγές στο διαδίκτυο. Στα εκπτωτικά καταστήματα οι άνθρωποι λογαριάζουν την "απόφαση τους για αγορές" μέχρι και τη τελευταία δεκάρα(σεντ). Μέσα στην χρηματική οικονομία μιας φαινομενικά πλήρους κλίμακας συναλλαγών με ηλεκτρονικό χρήμα, ένα όλο και αυξανόμενο τμήμα του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε μέσα πληρωμής. Οι γιγαντιαίες φυσαλίδες χρέους αντιστοιχούν σε μια "οικονομία της δεκάρας" ραγδαία αναπτυσσόμενη.

        Στο δημόσιο διάλογο, αυτή η διάσταση της νομισματικής κρίσης, που στην ουσία είναι μια κρίση της "αφηρημένης εργασίας", αποκρύπτεται. Η καπιταλιστική διαχείριση της κρίσης, μολαταύτα, αντιδρά στην ελάττωση της γενικής κυκλοφορίας του χρήματος με έναν τρόπο όχι πολύ διαφορετικό από τα προηγούμενα κρατικό-καπιταλιστικά καθεστώτα της ολοκληρωτικής ουτοπίας: με γραφειοκρατική κακοποίηση του παρά τη θέληση του "αφαιμαγμένου" από χρήματα λαού. Την ίδια στιγμή αντί να προβεί σε μία κριτική χειραφέτησης του συστήματος, αφήνει να εκκολάπτονται ρατσιστικές και αντισημιτικές ιδεολογίες του "καλού" και "έντιμου¨ χρήματος και της "αγνής" και "τίμιας" εργασίας μέσα σε μία οργίλη ατμόσφαιρα για τους πόρους πληρωμής. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί κάτι τέτοιο: ο καπιταλισμός τείνει να εξελιχθεί σ' έναν χιμαιρικό αρνητισμό.

* Σ.τ.μ. Υπονοεί το παρουσιαστικό, το πρόσωπο (την φάτσα παρομοιάζοντας με ακόμα πιο παραστατικό τρόπο) της εργασίας

** Σ.τ.μ. Επειδή ο μεταφραστής δεν είναι ο φωτεινός παντογνώστης και ο άξιος απόγονος του ξερόλα, όποιος ξέρει τι είναι τα "ολισθηρά επιτεύγματά" μπορεί καλοδεχούμενα να συνεισφέρει.

(1) Σ.τ.μ. Αφηρημένη εργασία είναι ο όρος που χρησιμοποιεί ο Μαρξ στην ανάπτυξη της κριτικής του επάνω στην πολιτική οικονομία και αναφέρεται στην διάκριση της από την συγκεκριμένη εργασία αντιλαμβανόμενος την φύση της εργασίας ως διττή μέσα στο κεφαλαιοκρατικό σύστημα. Δες: α) "Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας" (1859) Εκδόσεις: Σύγχρονη εποχή, β) Κεφάλαιο", τόμος πρώτος (1867) Εκδόσεις: Σύγχρονη εποχή

(2) Σ.τ.μ. Ο Πολ Ποτ (1928-1998), επίσημο όνομα Σαλόθ Σαρ, υπήρξε ο διαβόητος δικτάτορας και ο ηγέτης του κομμουνιστικού κινήματος, γνωστού ως κίνημα των "Ερυθρών Χμερ" στην Καμπότζη.

(3) Σ.τ.μ. 3η βιομηχανική επανάσταση είναι ο όρος που χαρακτηρίζει την ανάπτυξη της τεχνικής και της τεχνολογίας ύστερα από την ανακάλυψη των τρανζίστορ (κρυσταλλολυχνίες) που επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της ηλεκτρονικής.

ΟΤΑΝ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΣΟΥ

  Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια ανακοίνωση για την εκδήλωση μικροφώνικής που ετοιμάζουν κάποιοι ανένταχτοι φίλοι το Σάββατο στη Ραφήνα. Επειδή οι καιροί που βιώνουμε είναι ύπουλοι και εικόνες όπως αυτή στον πίνακα του Μπέργκνερ είναι ξανά μια ζοφερή πραγματικότητα(όπως π.χ. τα συμβάντα αλλαλάζοντων μικροαστών που ασκούν λεκτική βία σε μετανάστες μέσα στα ΜΜΜ είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο) κάθε προσπάθεια διεκδίκησης και επανάκτησης του δημόσιου χώρου απ' όλες τις εκφάνσεις της παράνοιας(σαν τα χρυσά αυγά) έχει σημασία. Αν και δεν ταυτίζομαι με τις γνώμες των φίλων μου στηρίζω την προσπάθεια τους. Όσοι είστε ευαισθητοποιημένοι και τα ανακλαστικά σας είναι σε εγρήγορση καλό θα ήταν να προσέλθετε για να μην έχουν την εντύπωση οι μπράβοι ότι αλωνίζουν στην Ανατολική Αττική.

 

          Γιόσλ Μπέργκνερ, "Κολοκύθες" ,1942 

ΟΤΑΝ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΣΟΥ Ο ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ «ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ» ΑΛΛΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΙΚΗ ΣΟΥ.

Τον τελευταίο καιρό η νεοναζιστική συμμορία Χρύση Αύγη άνοιξε γραφεία στην Αρτέμιδα. Η οργάνωση αυτή είναι νοσταλγοί του Μεταξά,του Χίτλερ και ιστορικοί συνεχιστές των γερμανοτσολιάδων(χίτες),των δοσίλογων και της χούντας των συνταγματαρχών. Προσπάθεια της είναι η διάδοση του εθνικιστικού-ναζιστικού καρκινώματος στην ευρύτερή περιοχή. Στις γειτονιές μας όμως δεν υπάρχει χώρος για ρατσιστικό μισός και μισαλλοδοξία πάρα μονό για δημιουργία,αλληλεγγύη και αγώνα των καταπιεσμένων ενάντια στους δυνάστες τους.                                                                                                               

Βιώνουμε καθημερινά μια ανελέητη επίθεση στις ζωές μας και τα δικαιώματα μας. Η εξαθλίωση, η πείνα και η ανεργία βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση αυτή, η Χ.Α. αυτοπροσδιορίζεται ως ένα νόμιμο πολιτικό κόμμα και προσπαθεί να εδραιωθεί στο κοινοβούλιο. Στην πραγματικότητα όμως είναι μια νεοναζιστική συμμορία η όποια σε καιρούς ανασφάλειας σπέρνει τον ολοκληρωτικό και συγχρόνως αποπροσανατολιστικό της λόγο.                                                                                                               

Είναι προς όφελος του κράτους και των αφεντικών(του συστήματος) να χρησιμοποιήσουν μια τέτοια οργάνωση τώρα για αυτό άλλωστε της προσφέρουν συχνά βοήθεια μέσω των ΜΜΕ και της αστυνομίας.Το σύστημα τους χρειάζεται για να μας πείσει πως για όλα όσα μας βασανίζουν καθημερινά ευθύνη έχουν οι μετανάστες, οι «κακοι πατριώτες», οι διεφθαρμένοι πολίτικοι και όχι το ίδιο το σύστημα εκμετάλλευσης και ο καπιταλισμός. Επίσης,τους αφήνει να εμφανίζονται ως εγγυητές της τάξης και της ασφάλειας, πολλές φορές δίπλα στην αστυνομία και αναφέρει το όνομα τους όλο και πιο συχνά πλέον μέσα από τα καθεστωτικά ΜΜΕ. Όμως αυτές οι δήθεν πατριωτικές κραυγές δεν δίνουν λύση στο πρόβλημα αφ' ενός γιατί οι πολίτικοι δεν είναι προδότες διότι δεν πρόδωσαν τη χώρα τους απλά ακολουθούν κατά γραμμα τις αποφάσεις του κεφαλαίου και αφ' εταίρου ο καπιταλισμός δεν γνωρίζει σύνορα και δε μας φταίει κανένας άνθρωπος που παλεύει για την επιβίωση του. Ακόμα, ταΐζουν με εθνικισμό και μισός τα μυαλά των καταπιεσμένων για να φαγωθουμε μεταξύ μας. Βάζουν στο στόχο, με πρόφαση την εγκληματικότητα και το παραεμπόριο, τους μετανάστες ως το σημαντικότερο δομικό στοιχειό της  κρίσης.                                                                                                                 

Στο χέρι μας είναι να καταρρίψουμε στην καθημερινότητα μας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και την καταπίεση σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα εισάγοντας την αλληλεγγύη ως βασικό μας όπλο για την καταπολέμηση της ξενοφοβίας της ομοφοβίας και του ρατσισμού.

Συλλογική αντίθεση και επίθεση στον καπιταλισμό για μια αταξική κοινωνία χωρίς φυλετικές διάφορες.

Εκδήλωση-Ομιλία Κατά του Φασισμού-Ρατσισμού-Ομοφοβίας-χρυσής αυγής
Σάββατο 28/4/2012 19.00μ.μ. στην Πλατεία της Ραφήνας
http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1394902

Σ.τ.δ. όμως ας έχουμε υπόψη και αυτό:

http://kourelarios.wordpress.com/2012/04/27/eikonomia3/

ΕΚΛΟΓΕΣ ΠΑΓIΔΑ ΓΙΑ ΜΑΛΑΚΕΣ

Τζωρτζ Γκρος, "Έκλειψη ηλίου", 1926

Ένα προεκλογικό ποίημα

Ορμώμενος από την προτροπή του Jazra πως ΠΟΙΗΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΠΙΘΕΣΗ

Η διαδικασία της εκλογής των αβροδίαιτων αρχόντων,
πάντοτε προωθεί σε χειραγώγηση των αμνημόνων ψηφιζόντων

Ολίγη κριτική αρκεί για να απωθήσει την αχάριστη αγκαλιά της.
Μονάχα συγκατάνευση κι’ υπακοή κυριαρχεί μεσ’ στην ελεεινή αυταρέσκεια της.

Μία φάρσα της στιγμής, μια πράξη μόνο για‘ κείνους που την κατευθύνουν.
Η παραβίαση κάθε ηθικής, στην κακοποίηση όλης της ζωής για‘ κείνους που την μεγεθύνουν.

Τεράστιες ποσότητες αχαλίνωτης κι’ ορμητικής βλακείας,
καθ’ όσον εκτυλίσσονται προεκλογικοί τηλεοπτικοί διάλογοι απύθμενης μαλακίας.

Αλλοπρόσαλλα και ιδρυματικά, ορισμένα από τα πρόσωπα αυτά
αυτοσυστήνονται ως ικανά, ως έντιμα κι’ αδέκαστα πολιτικά.

Ξέρουν να επιβάλλουν στα άδεια κεφάλια των αστών αδέξια την αγυρτεία.
Κι' ύστερα επαιτούν επαίνους και ιαχές για την ξεδιάντροπη αλητεία.

Επάνω στη δική μου πλάτη στήνουνε με ακριβή απάτη,
τη θλιβερή τους τη γιορτούλα.

Και στο όνομα της κοινωνίας σε μια δόση αφθονίας, τιμητές μιας τραβεστί δημοκρατίας,
όπως οι κωμικοί σε μια ιστοριούλα.

Θρασύτατα ανθρωπάρια θηρεύουν ψήφους σεβάσμιων γερόντων.
Για να τις ανταλλάξουνε σαν εμπορεύματα μέσα σε πάλη ανήθικων συμφερόντων.

Οι εκλογές είναι κοντά και τα διλήμματα που σε βαραίνουν ανόητε μικροαστέ πολλά.
Έστω κι’ ένας από δαύτους να σου εξασφάλιζε τουλάχιστον την μικρή σου τη δουλειά;

Τι ζητάς μωρέ κι’ εσύ, τη ζωή σου θες απλά να συνεχίσεις.
Σε κάθε αναποδιά που εμφανίζεται τον άτιμο πολιτικό πάλι θα θες να βρίσεις.

Ως θεατής διαπαιδαγωγήθηκες κι’ ίσως πότε σου δεν αναρωτήθηκες αν σου αναλογεί κι' εσένα ευθύνη.
Η αυτοκριτική θα πρέπει να σου προκαλεί μεγάλη ψυχική οδύνη.

Εκχώρησες όλα τα δικαιώματα στην άπληστη εποχή σου.
Και τώρα κλαίγεσαι και μέμφεσαι την ορφανή ψυχή σου.

Αν θες πήγαινε ψήφισε κι’ εσύ, μην τρέφεις όμως αυταπάτες.
Στην κοινωνία αυτή, όλες ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΓΙΔΑ ΓΙΑ ΜΑΛΑΚΕΣ.

Η "επανεμφάνιση του κράτους" ως διαχειριστή της κρίσης

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μία μετάφραση επάνω στο πρωτότυπο του Norbert Trenkle με τίτλο: Die »Rückkehr des Staates« als Krisenverwalter και αναλύει εν συντομία κάποιους από τους λόγους που δεν θα πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες ούτε γι' αυτές τις εκλογές. Να αναφέρω επίσης πως το κείμενο παρουσιάστηκε την άνοιξη του 2009 σχεδόν ένα χρόνο πριν την άφιξη του Δ.Ν.Τ. στην Ελλάδα. Ο σημαντικοτερος λόγος για τον οποίο το μετέφρασα είναι επειδή υπενθυμίζει ξεκάθαρα ότι η κοινωνική τάξη πραγμάτων καθορίζει τις πολιτικές. Ποτέ δεν συμβαίνει το αντίστροφο.
Συνδεσμος πρωτότυπου:http://www.krisis.org/2009/die-rueckkehr-des-staates-als-krisenverwalter

Η "επανεμφάνιση του κράτους" ως διαχειριστή της κρίσης

1. Τμήματα της αριστεράς αποδίδουν την τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση στις πολιτικές αιτίες. Ο νεοφιλελευθερισμός λοιπόν, από αυτήν την άποψη, με την απόλυτη απορρύθμιση που έφερε στις αγορές και ιδιαίτερα με την ριζική επέκταση της ελευθερίας που παραχώρησε στις χρηματοοικονομικές αγορές, απέτυχε. Και τώρα, ισχυρίζονται πως, προσεγγίζουμε μία εποχή ρύθμισης και ελέγχου από το κράτος, έχοντας καθήκον να επηρεάσουμε τις μορφές αυτές της οποίες θα λάβει. Το κύριο αίτημα σκοπεύει στην ελαχιστοποίηση της επιρροής του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και στην ενίσχυση της πραγματικής (παραγωγικής) οικονομίας, η οποία πρέπει με την σειρά της να μεταρρυθμιστεί αμφότερα οικολογικά και κοινωνικά. Είτε αυτό το εγχείρημα πετύχει ή αποτύχει αντιμετωπίζεται πρωτίστως ως ζήτημα της ισορροπίας που πρέπει να έχει η κοινωνική εξουσία και ως ζήτημα πολιτικής κινητοποίησης
2.
Παρ' όλα αυτά, η ανάλυση αυτή παραβλέπει τον θεμελιακό χαρακτήρα της παγκόσμιας κρίσης. Ακόμα κι' αν αυτή επισπεύτηκε από το χρηματοοικονομικό κραχ των αγορών, οι αιτίες της βρίσκονται εξ' ολοκλήρου αλλού. Η τεράστια μεγέθυνση (πληθωρισμός) στις χρηματοοικονομικές αγορές κατά την διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων δεν προκλήθηκε από ηθελημένες ή εσφαλμένες πολιτικές αποφάσεις, αλλά είναι η έκφραση μιας δομικής κρίσης της αξιοποίησης του κεφαλαίου, μιας κρίσης που ξεκίνησε με το τέλος της μεταπολεμικής έκρηξης της φορντικής* οικονομίας. Διαμέσου της θεμελιώδους αναδιοργάνωσης των συνθηκών της εργασίας και της παραγωγής κατά την διάρκεια της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης (αυτοματισμός, ελαστικοποίηση και επισφάλεια της εργασίας, διακρατικές αξιακές αλυσίδες, ** κ.λ.π.) υπήρξε ένας μαζικός εξορθολογισμός της εργασίας στους κεντρικούς καπιταλιστικούς τομείς. Το γεγονός αυτό ουσιαστικά εξουδετέρωσε την ίδια την υποδομή της αξιοποίησης του κεφαλαίου, η οποία συνίσταται στην ακατάπαυστα αυξανόμενη εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης. Η εξουδετέρωση με την σειρά της, οδήγησε στην διοχέτευση όλο και περισσότερα κεφάλαια στις χρηματοπιστωτικές αγορές: το κεφάλαιο δεν μπορούσε πλέον να βρει ικανοποιητικές ευκαιρίες αξιοποίησης στην "πραγματική οικονομία" και μία γιγαντιαία φούσκα ριψοκίνδυνου "πλασματικού κεφαλαίου" (Μαρξ)*** διογκώθηκε. Χωρίς αυτήν την διοχέτευση, που επέτρεψε στην κρίση της συσσώρευσης κεφαλαίου να αναβληθεί, η παγκόσμια οικονομία θα είχε από καιρό καταρρεύσει. Το κόστος αυτής της εκτροπής, ωστόσο, ήταν η συνεχής οικοδόμηση αυξανόμενων πιθανοτήτων για νέες εστίες κρίσης. Συνεπώς δεν είναι απορίας άξιο ότι επήλθε η συντριβή: μάλλον αυτό που χρειάζεται επεξήγηση είναι ότι θα μπορούσε να είναι τόσο παρατεταμένη
3.
Όμως αυτό ήταν το μόνο εφικτό επειδή σε κρατικό επίπεδο και μετά, η πολιτική γραμμή έχει πρωταρχική κατεύθυνση προς την διατήρηση της δυναμικής των χρηματοπιστωτικών αγορών και ως εκ τούτου αντέδρασε στην έναρξη κάθε κρίσης (όπως αυτές του Μεξικού, της Ασίας, της Ρωσίας, εκείνης της νέας οικονομίας****) με τον ίδιο τρόπο: με τη δημιουργία πρόσθετων πιστώσεων, για να επιφέρει τον πληθωρισμό μιας νέας φούσκας. Το υπόδειγμα αυτών των αντιδράσεων αποδεικνύει ότι η διαρθρωτική αιτία της κρίσης βρίσκεται πέρα από τα όρια της πολιτικής, γιατί είναι αποτέλεσμα μιας θεμελιώδους αντίφασης στις ιστορικά εσωτερικές δυνάμεις του καπιταλισμού, η ίδια προϋπόθεση όλων των συνειδητών δράσεων. Ο καπιταλισμός δημιουργεί απέραντες δυνάμεις παραγωγής και δυνατότητες πλούτου που από μόνες τους θα καθιστούν ικανή μια ευχάριστη ζωή για όλους μας (πραγματικά, για όλους). Αυτός ο πλούτος, ωστόσο, δεν είναι συμβατός με τον στενόμυαλο σκοπό της εκμετάλλευσης της επαγγελματικής εργασίας γιατί καθιστά όλο και περισσότερο την εργασία περιττή. Επομένως ξεπέφτει***** στο να γίνει η προωστική ουσία της θεμελιώδους διαδικασίας της κρίσης, η οποία θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τα θεμέλια της αξιοποίησης του κεφαλαίου, αλλά και το δίκτυο της κοινωνικής αναπαραγωγής που εξαρτάται από αυτήν, μαζί με τα φυσικά θεμέλια της ζωής. Ο πληθωρισμός των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν είναι το αίτιο της κρίσης, αλλά ένα από τα συμπτώματα της. Παρουσιάζει πως η καπιταλιστική συσσώρευση μπορεί να λειτουργεί μονάχα επισφαλώς ως ένα προσάρτημα του πλασματικού κεφαλαίου.
4.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο το πραγματικό περιεχόμενο της "κουραστικά" επικαλούμενης "επιστροφής του κράτους" γίνεται σαφές. Ανεξαρτήτως της επιφανειακής προσοχής που εισπράττει η "ρύθμιση" των αγορών και η επιστροφή στην πραγματική οικονομία, η στήριξη των χρηματοπιστωτικών αγορών και το παραφούσκωμα μιας νέας φούσκας δανείων και κερδοσκοπίας θα συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε πολιτικής διαχείρισης της κρίσης. Ακόμα και οι αριστεροί σοσιαλδημοκράτες, οι συνδικαλιστές και οι εκπρόσωποι της ATTAC****** δεσμεύονται στο αίτημα της διάσωσης των τραπεζών. Οι μόνες διαφορές έγκεινται στη λεπτομέρεια - δηλαδή το κατά πόσον πρέπει ή όχι να κρατικοποιηθούν και ποιος θα επιβαρυνθεί το κόστος. Όμως αυτό το τελευταίο ερώτημα έχει ήδη επιλυθεί: το κόστος είναι τόσο μεγάλο ώστε να μπορεί να καλυφθεί μόνο με μαζικό δημόσιο δανεισμό. Όλα τα υπόλοιπα ("φορολογήστε τους πλούσιους", περικοπές μισθών για τους διευθυντές, ιδιωτική ευθύνη των τραπεζιτών κ.λπ.) είναι αμιγώς συμβολικά. Δεν υπάρχει τίποτα ουσιαστικό να ειπωθεί όσον αφορά την λήψη χρημάτων από τους πλούσιους, τους τραπεζίτες και τους εργοδότες προκειμένου να το διανέμουν στους αιτούντες (λες και θα μπορούσε ποτέ να συμβεί), όμως η χρησιμότητα των αιτημάτων αυτών που πληρούνται με όρους πολιτικού διαλόγου είναι το λιγότερο οπισθοδρομική, γιατί υπηρετεί μονάχα τον στιγματισμό αποδιοπομπαίων τράγων και διαχέει την ηθική ύβρη, επομένως μεταμφιέζει τις πραγματικές αιτίες της κρίσης.
5.
Ωστόσο ο μαζικός δημόσιος δανεισμός για να σωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα προτείνει - ακόμα κι' αν καταφέρει να καθυστερήσει την επισφαλή διαδικασία της κρίσης μ' ένα βίαιο κατακλυσμό χρήματος - ότι στα επόμενα χρόνια πολλές διαστάσεις της κοινωνικής αναπαραγωγής θα πρέπει να περικοπούν επειδή δεν θα θεωρούνται πλέον "οικονομικά βιώσιμες". Αλλά τα ποσά που απαιτούνται για να αποπληρωθούν τα συσσωρευμένα χρέη δεν πρόκειται ποτέ να εξοικονομηθούν μέσω των περιοριστικών πολιτικών λιτότητας. Συνεπώς βρίσκεται έξω από κάθε έννοια ορθολογισμού η περίπτωση να ξεπληρώσει ο μαζικός όγκος των μισθωτών, επισφαλών ημιαπασχολούμενων και ανέργων******* αυτά τα χρέη. Ωστόσο αυτοί είναι οι εργαζόμενοι που θα αισθανθούν τις παρενέργειες των "δασώσεων" πιο έντονα, γιατί το δημόσιο χρέος θα εξυπηρετεί μία βάναυση περιστολή σε κάθε μελλοντική πολιτική, ανεξαρτήτως κόμματος ή ιδεολογικής κατεύθυνσης. Γιατί, ενόσω θα εμφανιστούν όρια στον μελλοντικό δημόσιο δανεισμό, ο φόρτος των τοκοχρεολυσίων θα μεγαλώσει σε μαζικό βαθμό Οι συνέπειες είναι προφανείς: όλες οι πολιτικές θα εστιάσουν με την πρώτη ευκαιρία στην διατήρηση των "λειτουργιών που σχετίζονται με το σύστημα", και αυτές, επιπρόσθετα με τις χρηματοπιστωτικές αγορές, είναι οι εναπομείναντες πυρήνες και "συσπειρώσεις" της παραγωγικής αξιοποίησης του κεφαλαίου, μαζί με την υποδομή και το προσωπικό που χρειάζονται. Γενικές υποδομές, κοινωνική πρόνοια και η δημόσια υγειονομική περίθαλψη θα αποξηλωθούν περαιτέρω, μισθοί και συντάξεις ελαττώνονται (μέσω περικοπών εξ' αιτίας του πληθωρισμού) και ο αριθμός των επισφαλών και περίσσιων ανθρώπων θα εξακολουθήσει να μεγαλώνει. Η διαχείριση της κρίσης, για αυτούς τους απόκληρους, σημαίνει συσσίτια, απολυταρχική πειθαρχία, και κοινωνικό αποκλεισμό. Ακόμα και τα πολιτικά κόμματα που έρχονται στην εξουσία με υποσχέσεις για "κοινωνικές και περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις" θα ακολουθήσουν αυτήν τη λογική της πολιτικής διαχείρισης της κρίσης.
6.
Ο τρέχων δημόσιος διάλογος για τις μεταρρυθμίσεις είναι μια φάρσα, επειδή προτείνει μια προοπτική για την οποία οι υλικές υποδομές δεν είναι πλέον παρούσες. Κατά τις περιόδους άνθησης του καπιταλισμού, και ιδιαίτερα στην μεταπολεμική εποχή της έκρηξης του φορντισμού, μια σχετική βελτίωση των συνθηκών ζωής και των συνθηκών διαβίωσης, ήταν εφικτή μέσα στο καπιταλιστικό πλαίσιο, επειδή οι αναπτυσσόμενες δυνάμεις της κίνησης της αξιοποίησης προκάλεσαν τις πιέσεις για την ένταξη αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων μέσα στο σύστημα της εμπορευματικής παραγωγής και της εργατικής εκμετάλλευσης Από τότε όλο και πιο πολλοί έχουν καταστεί "περισσευούμενοι" από την οπτική γωνία του κεφαλαίου, η δε χρήση των "πολιτικών μεταρρύθμισης" έχει περιοριστεί στην οργάνωση και την διευκόλυνση του διευρυνόμενου κοινωνικού και τοπικού κατακερματισμού της κοινωνίας. Αυτή η ροπή θα γίνει ακόμα πιο εμφανής στην περαιτέρω εξέλιξη της κρίσης. Μια νέα προοπτική ως προς την κοινωνική χειραφέτηση δεν μπορεί παρά να διατυπωθεί με την επίμονη αντίθεση στις πολιτικές διάλυσης της διαχείρισης της κρίσης: διαμέσου της ακατάπαυστης προσπάθειας να πετύχουμε την οικειοποίηση όλων των θέσεων του υλικού πλούτου και την ικανοποίηση όλων των σωματικών μας αναγκών να ισχύσουν για όλους τους ανθρώπους. Αυτό είναι μία πραγματικότητα τόσο για τους κοινωνικούς αγώνες που υπερβαίνει την πάλη για τους μισθούς και την εργασία όσο και για την διεκδίκηση εκείνων που στοχεύουν στην άμεση και συλλογική ιδιοποίηση των κοινωνικών πόρων (μέσα παραγωγής, στέγαση, πολιτιστικούς και κοινωνικούς χώρους κ.λπ.). Εφόσον ο πλούτος μπορεί να λογιστεί μόνο με την μορφή της αξίας και του εμπορεύματος και η πρόσβαση στα υλικά αγαθά εμφανίζεται εφικτή μόνο μέσω της μεσολάβησης των χρημάτων, οι περιορισμοί και η παραφροσύνη αυτής της μορφής σε τελική ανάλυση θα εξακολουθήσουν να προϋποθέτονται και να γίνονται δεκτοί. Κατ' αυτόν τον τρόπο η παύση της λειτουργίας μεγάλης κλίμακας παραγωγικών εγκαταστάσεων στις οποίες χρήσιμα και λελογισμένα πράγματα φτιάχνονται (όπως οι θρεπτικές τροφές), φαίνεται ως αναπόφευκτη, ενόσω ταυτοχρόνως υπάρχουν ψυχρές προσπάθειες να συνεχιστεί και να επεκταθεί η παραγωγή των αυτοκινήτων, μολονότι οι παρενέργειες τους στην καταστροφή του κλίματος είναι ευρέως γνωστές προ πολλού. Η λογική αυτής της μορφής είναι που αποκλείει τη μοναδική έξοδο της καταστρεπτικής πορείας της εμπορευματικής κοινωνίας, μια διαδικασία που ξεκινάει από το νου μας και εξελίσσεται σαν να είναι αυτονόητη σε όλες τις πράξεις μας. ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΣΥΝΤΡΙΨΟΥΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ

* ο φορντισμός (ονομάστηκε έτσι από τον Henry Ford) είναι ένα νεωτεριστικό οικονομικό και κοινωνικό σύστημα στηριζόμενο στην μαζική βιομηχανική παραγωγή. Στο συγκεκριμένο σύστημα ο εργαζόμενος αμείβεται με σχετικά υψηλούς μισθούς προκειμένου να έχει την απαιτούμενη αγοραστική δύναμη για να αποκτάει σε μεγάλες ποσότητες τα προϊόντα που "του πασάρουν" σε μαζική παραγωγή.
** Η αξιακή αλυσίδα είναι μια έννοια από τη διοίκηση των επιχειρήσεων που περιγράφηκε για πρώτη φορά και διαδόθηκε από τον Michael Porter το 1985 στο βιβλίο του: Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα: Δημιουργία και διατήρηση Ανώτερης απόδοσης Μια αξιακή αλυσίδα είναι η αλυσίδα από δραστηριότητες για μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Προϊόντα περνούν απ' όλες τις δραστηριότητες της αλυσίδας με καθορισμένη σειρά και σε κάθε δραστηριότητα το προϊόν αποκτά κάποια αξία. Η αλυσίδα των δραστηριοτήτων δίνει στα προϊόντα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία από το άθροισμα των προστιθέμενων αξιών όλων των δραστηριοτήτων.
*** όρος που χρησιμοποίησε ο Μαρξ στην κριτική της πολιτικής οικονομίας. Εισάγεται στο κεφάλαιο 29 του τρίτου τόμου του Κεφαλαίου και εννοεί των όγκο επενδυτικών αγαθών (όπως μετοχές, ομολόγα, αμοιβαία κεφάλαια, πιστωτικά παράγωγα κ.λπ.)
**** Νέα Οικονομία είναι ο όρος που περιγράφει την μετάβαση από την οικονομία που βασίζεται στην κατασκευαστική παραγωγή στην οικονομία βασιζόμενη στις υπηρεσίες.
***** [Σ.τ.μ.] ο πλούτος
****** [Σ.τ.μ.] Association for the Taxation of financial Transactions and Aid to Citizens ήτοι Ένωση για τη Φορολόγηση των χρηματοοικονομικών Συναλλαγών και της Αρωγής προς τους Πολίτες. Ένας από τους ρεφορμιστικούς ακτιβιστικούς οργανισμούς που πρωτοστατεί στο κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης.
******* [Σ.τ.μ.] επίσης συνταξιούχων
Χρήσιμοι σύνδεσμοι: αξιακή αλυσίδα, πλασματικό κεφάλαιο, νέα οικονομία , ATTAC